Wysowa Zdrój

Wprowadzenie

Świątynia jest usytuowana w środkowej części tej uzdrowiskowej wsi, przy głównym skrzyżowaniu dróg. Dwa kilometry od cerkwi znajduje się prawosławne sanktuarium Opieki Matki Bożej, poświęcone Przenajświętszej Bogarodzicy, która objawiła się trzem Łemkiniom w 1925 roku.

Historia

Świątynia pw. św. Archanioła Michała w Wysowej Zdroju została wybudowana w 1779 roku. Wiemy to z inskrypcji umieszczonej na belce konstrukcyjnej wewnątrz świątyni. Z tegoż napisu dowiadujemy się również, że do 1771 roku istniała jeszcze pierwsza, inna świątynia w Wysowej, która została spalona przez konfederatów barskich.

W 1874 roku wybudowano dzwonnicę, która na początku XX wieku, w 1910 roku została wkomponowana w całą bryły świątyni.

Traumatycznym wydarzeniem dla Łemkowszczyzny była akcja “Wisła”. Ale wygnania, przesiedlenia parafian z Wysowej Zdroju rozpoczęły się trochę wcześniej – w 1944 roku, gdy ludność przesiedlono na zachodnią Ukrainę. Od tego czasu świątynia stała pusta.

Po 10 latach od akcji “Wisła” ludność powracająca na Łemkowszczyznę, Łemkowie wygnani z tych terenów, ponownie tworzą parafię prawosławną. Od 1958 roku powraca życie liturgiczne w Wysowej.

Wspólnota łemkowska po powrocie z wygnania, na początku 60 lat ufundowała dzwony, które rozbrzmiewają po dzień dzisiejszy.

W 2008 roku przy Parafii Prawosławnej w Wysowej Zdroju zostaje powołany Prawosławny Męski Dom Zakonny pw. Opieki Matki Bożej, który jednocześnie rozpościera swoją opieką duchową nad sanktuarium na świętej Górze Jawor.

W 2009 roku świątynia w Wysowej Zdroju prawnie zostaje uznana za własność Cerkwi Prawosławnej w Polsce. Od tego czasu prowadzone są liczne remonty konserwatorskie i restauratorskie nie tylko samej świątyni, ale również wystroju wewnątrz niej.

W 2022 roku dzięki środkom unijnym oraz ofiarności wiernych i ludzi dobrej woli zakończyliśmy generalny remont świątyni. M.in. została odnowiona polichromia wewnątrz świątyni, która pochodzi z 1910 roku.

Architektura

Świątynia w Wysowej Zdroju jest jedną z najstarszych cerkwi w Beskidzie Niskim. Reprezentuje zachodnio-łemkowski styl architektoniczny cerkwi.
Ściany z zewnątrz pokryte są gontem, a dach i kopuły cerkwi blachą. W górnej części wieży nad przedsionkiem znajdują się ślepe tarcze zegarowe.
Cerkiew jest budowlą trójdzielną, z przedsionkiem od zachodu, nawą i prezbiterium.

Wnętrze

Wewnątrz cała cerkiew pokryta jest piękną polichromią figuralno-ornamentalną.
Po północnej stronie nawy znajduje się barokowy ołtarz boczny z ikoną Matki Bożej.
W cerkwi znajdziemy imponujący zbiór chorągwi precyzyjnych.

Na szczególną uwagę zasługują

Na szczególną uwagę w cerkwi św. Archanioła Michała zasługuje XIX-wieczny barokowy ikonostas, chociaż wiemy, że niektóre ikony z tegoż ikonostasu – ikonę Chrystusa Zbawiciela i Bogarodzicy datuje się na wiek XVIII.

Na ścianach umieszczone są dwie ikony świętych Włodzimierza i Olgi oraz świętych Cyryla i Metodego, które w 1895 roku zostały ofiarowane dla świątyni przez Piotra I Marię Kuryło.

Naszą uwagę zwraca XIX-wieczny ołtarz boczny, jak również ołtarz główny, który jest charakterystyczny dla tych terenów, dlatego że umieszczony nad nim jest baldachim – cyborium. Jest to specyficzne i charakterystyczne dla łemkowskich świątyń.

Kolejnym skarbem w świątyni w Wysowej Zdroju jest Ewangeliarz z XIX wieku.